Uzun illərdir ki, keçici işemik ataklar (TİA), adətən “mini-insult” adlandırılan hallar, qısa müddətli və nəticəsiz mərhələlər kimi qəbul edilirdi. Lakin yeni araşdırmalar göstərir ki, TİA-nın təsirləri əvvəllər düşünüldüyündən daha uzun müddət davam edə bilər və davamlı yorğunluğa səbəb olur.
xeberde.az xəbər verir ki, bu barədə “American Academy of Neurology” məlumat verib.
Danimarkanın Olborq Universitet Xəstəxanasından doktor Boris Modrau və komandası tərəfindən aparılan tədqiqatda orta yaşı 70 olan 354 nəfər TİA keçirmiş şəxs iştirak edib.
İştirakçılar TİA-dan sonra iki həftə ərzində, həmçinin üç, altı və 12 ay sonra yorğunluğu qiymətləndirmək üçün anketləri doldurublar. Nəticələr göstərib ki, iştirakçıların 61%-i hadisədən dərhal sonra ciddi yorğunluq yaşadıqlarını bildiriblər, təxminən 54%-i isə il ərzində aparılan hər bir növbəti yoxlamada yorğunluğun davam etdiyini qeyd ediblər.
Eyni zamanda, araşdırma göstərib ki, uzunmüddətli yorğunluq yaşayanlarla bu simptomu hiss etməyənlər arasında beyin görüntüləməsində əhəmiyyətli fərq olmayıb. Bu da o deməkdir ki, yorğunluq birbaşa görünən beyin zədələnmələri ilə əlaqəli deyil. Bununla belə, daimi yorğunluq bildirən iştirakçılar arasında narahatlıq və ya depressiya hallarına iki dəfə daha çox rast gəlinib ki, bu da simptomun davamlılığında psixoloji komponentin mövcudluğuna işarə edir.
Bu nəticələr alimlərin TİA-nı uzunmüddətli fəsadsız, keçici hal kimi görən ənənəvi baxışlarını təkzib edir. Eyni zamanda, yorğunluq kimi uzun müddət davam edən simptomların müşahidəsinin vacibliyini önə çıxarır. Bu simptomlar insanın həyat keyfiyyətinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərə bilər.
Modrau qeyd edib ki, tibb işçiləri bu cür simptomları vaxtında müəyyən edib müdaxilə etməlidirlər, çünki erkən müdaxilə uzunmüddətli yorğunluğun qarşısını almağa və digər fəsadların yaranmasına mane olmağa kömək edə bilər.
Alimlər tibbi sahəni TİA-dan sonra müalicə protokollarını yenidən nəzərdən keçirməyə çağırırlar. Onların fikrincə, bu protokollara yorğunluğun qiymətləndirilməsi və psixi sağlamlıq dəstəyinin daxil edilməsi vacibdir. Uzunmüddətli nəticələrin mümkünlüyünü nəzərə alan tibb işçiləri xəstələrin bərpa prosesində daha effektiv şəkildə dəstək göstərə bilərlər.
